Inleiding
Docenten hebben geschikte educatieve materialen nodig om betekenisvol onderwijs te kunnen bieden over de Holocaust. Dit lespakket is gebaseerd op het stripalbum `Tommy´, dat de Joods-Tsjechische kunstenaar Bedrich Fritta tekende voor de derde verjaardag van zijn zoon Tommy. Hij tekende dit in ghetto Theresienstadt. De bewaard gebleven documenten vormen uniek educatief materiaal, geschikt voor alle leeftijden.
Dit lespakket past binnen de Spiraalmethode, in de eerste categorie van Holocaustonderwijs, die ´Het Individu´ bespreekt.
Educatieve doelen
Dit lespakket is verdeeld in twee fasen, die beiden geschikt zijn voor deze jongste klassen van de basisschool. Fase II volgt op Fase I en kan niet zonder Fase I worden uitgevoerd.
- Fase I behandelt verschillende niet-Holocaustgerelateerde onderwerpen en geeft de leerlingen de kans kennis te maken met het jongetje Tommy.
- Fase II introduceert Holocaustgerelateerde thema’s. De leerlingen kennen Tommy dan al.
Tijdens Fase I maken de leerlingen kennis met het jongetje Tommy. Door aan de hand van de tekeningen, waarop Tommy is afgebeeld, te leren over ´normale´ onderwerpen die in de klas behandeld worden, ontwikkelen zij empathie voor het jongetje Tommy. De leerlingen voelen zich vertrouwd met de aanwezigheid van Tommy in hun klas. In Fase II wordt duidelijk, dat Tommy niet in een ´normale´ wereld leefde, maar opgesloten zat in een ghetto. Holocaustgerelateerde onderwerpen als honger en buitensluiting komen naar voren, zonder te leren over de meeste verschrikkelijke episoden uit de Holocaust. Dit zou voor deze leerlingen, op hun leeftijd, nog niet gepast zijn. Geen van de tekeningen is een expliciete grafische weergave van de Holocaust, die de leerlingen zou kunnen traumatiseren.
Methode
De overgang van Fase I naar Fase II kan in het midden van het schooljaar plaatsvinden, bijvoorbeeld rondom Holocaust Memorial Day (27 januari). In Fase I kiest de docenten enkele tekeningen uit, die allen een bepaald onderwerp tonen. Dit onderwerp wordt in de klas behandeld; de tekeningen dienen ter ondersteuning voor het te behandelen onderwerp en tegelijkertijd maken de leerlingen kennis met Tommy.
In Fase II wordt meer aandacht geschonken aan de leefomstandigheden van Tommy, een Joods jongetje in het ghetto Theresienstadt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze leefomstandigheden worden duidelijk door de tekeningen te bekijken en te bespreken.
Achtergrondinformatie ‘Tommy’
Bedrich Fritta is, tezamen met zijn vrouw Hansi en zoontje Tommy, door de Duitsers naar het ghetto van Theresienstadt gestuurd. De omstandigheden voor Joden die werden opgesloten in dit ghetto waren miserabel. Tommy was nog maar een baby toen hij in Theresienstadt aankwam. Het lijkt erop dat Bedrich Fritta de tekeningen uit het album maakte, omdat hij zich realiseerde dat zijn zoon Tommy zich het leven van buiten het ghetto niet zou kunnen herinneren. De simpele, ‘naieve’, soms grappige tekeningen tonen dagelijks leven van een driejarig kind onder ´gewone omstandigheden´, met bomen, parken, vogels en bloemen. Wilde Bedrich Fritta zijn zoon Tommy voorbereiden op die dag, in de toekomst, waarop hij een beter leven zou hebben? Bedrich zou deze dag zelf niet meer mee maken; hij heeft de oorlog niet overleefd.
Het tekeningenalbum ´Tommy´
Het tekeningenalbum Tommy, dat 52 tekeningen bevat, kan als een kit worden aangeschaft bij de online winkel van Yad Vashem. In deze kit zijn alle tekeningen op aparte kaarten weergegeven.
