بازماندگان

دو میلیون یهودی زنده مانده در خاک شوروی و صدها هزار یهودی دیگر که به طرق مختلف نجات یافته بودند یا موفق شدند از اردوگاه ها جان سالم بدر ببرند، تلاش کردند تا دیگر دوستان و نزدیکان خود را که از وحشیگری های نازی جان سالم به در بوده بودند پیدا کنند. اکثرا معمولا این امید به نا امیدی تبدیل میشد. پیرو برنامه رفتریاسیون (بازگشت به میهن)، بازماندگان یهودی از اردوگاه ها و جنگلها از مخفیگاه ها و از خاک شوروی خارج شده و تلاش کردند به خانه های خود در شرق اروپا بازگردند، اما با عدم پذیرش و نفرت روبرو شدند. بسیاری از مردم نگران بودند که مبادا یهودیان برای طلب اموال غارت شده خود که در دست همسایگانشان بود، بازگشته اند. حدود 1,000 نفر از نجات یافتگان در ماه های اول آزادی به دست باندهای ضدیهود کشته شدند.

بسیاری از نجات یافتگان به طرف غرب حرکت کردند. تعداد کمی از آنان، برای مدتی در نزدیکی مرز لهستان با آلمان ساکن شدند و به هدف آماده سازی خود برای زندگی تازه در آنجا، نهادهای اجتماعی برپا کردند. آنها برای کمک به نجات یافتگان بیمار و ستم دیده، بیمارستان و نیز خانه کودکان، مدرسه و مزرعه برای آموزش کشاورزی برپا کردند. پس از استراحت کوتاهی، برخی از آنان راه خود را به سوی غرب اروپا و جنوب آن، یعنی سواحل ایتالیا ادامه دادند. بازماندگان – تعداد کمی که زنده مانده بودند، خواستار مهاجرت آزاد به خصوص به سرزمین اسرائیل شدند. سازمان جوینت در میان آوارگان فعالیت میکرد و در زمینه های غذا و لباس وحتی پرداخت هزینه پروژه های آموزشی کمک میکرد. این سازمان بودجه ای برای سازماندهی مهاجرت مخفیانه به سرزمین اسرائیل (مهاجرت دوم) یا به زبان عبری(آلیا بت) اختصاص داد. حدود یک سوم از 300,000 آواره یهودی، به ایالات متحد آمریکا، کانادا، استرالیا و کشورهای آمریکای لاتین مهاجرت کردند.

با پایان جنگ، متفقین هزاران هزار نفر از بازماندگان را در اردوگاه های آوارگان در آلمان، استرالیا و ایتالیا جمع آوری کردند. پس از یک سال، با کمک سازمان "فرار"، ده ها هزار آواره دیگر، اکثرا افرادی که پیرو برنامه بازگشت به میهن از شوروی بازگشته بودند، به سویاردوگاه های آوارگان در غرب سرازیر شدند. در اواخر 1946، حدود 250,000 نفر در این اردوگاه ها مستقر بودند. آنان موفق شدند در اردوگاه ها، زندگی یهودی پویایی در زمینه های آموزش، فرهنگ، دین و فعالیت سیاسی سازماندهی کنند.

پس از جنگ، ملت یهود علیه سیاست "کتاب سفید" بریتانیا که مهاجرت به سرزمین اسرائیل را بسیار محدود کرده بود مبارزه کردند. بین سالهای 1945-1948 حدود 70,000 نفر از بازماندگان با کشتی های قدیمی و شکسته به طرف سرزمین اسرائیل روان شدند. در مقابل، انگلیسها اقدام به اخراج مهاجران غیرقانونی به قبرس و زندانی کردن آنان در اردوگاه های بازداشت نمودند. حدود 52,000 مهاجر غیرقانونی به اردوگاه های بازداشت در قبرس رانده شدند و خود را بار دیگر پشت سیمهای خاردار یافتند. سازمان جوینت و فرستادگان یهودیان ساکن در سرزمین اسرائیل به کمک زندانیان مستقر در اردوگاه ها شتافتند و به منزله پلی انسانی برای رسیدن آنان به سرزمین اسرائیل بودند.

در 29 نوامبر 1947، سازمان ملل متحد تصمیم بر پایان قیمومیت بریتانیا بر سرزمین اسرائیل و برپایی کشوری یهودی در کنار دولتی عربی گرفت. فردای آن روز، جنگ استقلال اسرائیل آغاز شد که نجات یافتگان نقش مهمی در آن ایفا کردند. حدود نیمی از نیروی رزمی اسرائیل، پس از برپایی ارتش دفاعی اسرائیل، نجات یافتگان هولوکاست بودند و حدود یک سوم از جان باختگان در جنگ، از میان همین بازماندگان بودند.