• زبان

"بچه های تهران"

با وقوع جنگ جهانی دوم تقریبا تعداد 300,000 نفر از یهودیان لهستان به طرف شرق به داخل اتحاد جماهیر شوروی فرار کردند. شماری از آنها در سیبری سرگردان شدند و شماری دیگر از طریق سیبری یا بخارا به جماهیر شوروی واقع در آسیای مرکزی رسیدند. در خلال این سفر طولانی و مشقت بار که در اوج هولوکاست صورت گرفت، و در وضعیتی مخاطره آمیز، بلاتکلیفی و بی خانمانی،  هزاران کودک  پدر و مادر خود را گم کردند. حدود هزار تن از این کودکان با همکاری و تلاش مشترک یهودیان بریتانیا، آمریکا و تشکیلات مهاجرین سرزمین اسرائیل نجات یافته و به سرزمین اسرائیل برده  شدند.

در سال 1942 توافقتنامه ای مبنا بر استخدام تعداد 24,000 نفر سرباز و آواره لهستانی که در مناطق شوروی اقامت داشتند به امضای دولت تبعیدی لهستان و دولت شوروی رسید. استخدام این افراد خروج ایشان از شوروی را امکان پذیر نمود، و از آوریل تا اوت 1942 آنها از طریق دریای مازندران به تهران که تحت سلطه دولت بریتانیا بود منتقل شدند. در میان آنها حدود 1000 نفر  کودک و حدود 800 تن از بزرگسالان یهودی بودند. اکثر کودکان یتیم بودند. برخی از این کودکان توسط والدینشان به پرورشگاه های یتیمان لهستانی سپرده شده بودند، چرا که والدین آنها تصور می نمودند که کودکانشان تنها بدین صورت نجات خواهند یافت. تعدادی از این کودکان در چهارچوب این پرورشگاه ها به تهران رسیدند.
آوارگان یهودی بزرگسال در تهران پرورشگاهی برای کمک به جامعه یهودی بنیان کرده، و آن را "خانه کودک یهودی" نام نهادند. این پرورشگاه یتیمان، تحت شرایط کمبود شدید مواد غذایی که در سراسر ایران حکمفرما بود  فعالیت می کرد.

در مارس سال 1942 پسر بچه ای به نام الیملخ کنر که در پرورشگاه بود چنین نوشت: "مادر بزرگ عزیزم که آنقدر دوستش داشتم فوت کرد. امروز عمه لِئا به من اطلاع داد. برای اینکه بتوانم بنویسم گوشه ی ساکتی را پیدا کردم. تنها دو شیئ که از خانه برداشتم  این دفتر و مداد بود. من در پرورشگاه لهستانی بسر می برم. ده روز پیش به اینجا رسیدم."

انگلیس ها  تنها به تعداد اندکی از فرستادگان یهودی سرزمین اسرائیل اجازه ورود به تهران را دادند، و ایشان سعی کردند به این یتیمان کمک کرده و جهت مهاجرت آنان به اسرائیل اقدام نمایند.

فعالان یهودی از مقامات دولت قیم بریتانیا گواهی های مهاجرت دریافت کردند و نیز موفق به دستیابی به یک فروند کشتی از مقامات انگلیسی در ایران گشتند. در ژانویه سال 1943 کودکان یهودی از راه دریا به کراچی واقع در هند (پاکستان امروزه) حرکت کردند. ایشان از آنجا به کانال سوئز و سپس در 18 فوریه سال 1943 با قطار به اسرائیل رسیدند. تعداد آنها 1،230 نفر بود که از میان آنها 369 تن بزرگسال و حدود 860 نفر کودک بودند. در میان کودکان 719 نفر بدون پدر و مادر بودند.

ایشان با استقبال گرم هزاران نفر روبرو شدند. فعالان سازمان مهاجرت جوانان یهودی، برای جذب این مهاجران تلاش بسیاری نمودند. آنها در 11 اردوگاه موقت کودکان، پس از سه سال سرگردانی و وضعیت مشقت بار شفا یافتند. تعداد زیادی از آنها دچار نقایص بهداشتی و مبتلا به کابوس های شبانه و دیگر عوارض شدید روحی ناشی از ضربه های جنگ بودند. برخی از آنها به دلیل اینکه کمبود موادغذایی را به مدت چند سال به هنگام فرارشان احساس کرده بودند از روی عادت همچنان به پنهان کردن مواد غذایی ادامه می دادند.

این گروه در سرزمین اسرائیل به نام "بچه های تهران" نامیده شدند. این کودکان در دیدۀ ساکنان یهودی سرزمین اسرائیل  بزرگترین گروه نجات یافته ای بودند که در جریان جنگ وارد اسرائیل شده بودند، علی رغم این که کودکان مزبور از اراضی ای نجات یافته بودند که تنها پس از فرار آنان، به وسیله نازی ها اشغال گردیده بودند.